Paul Joosten, directeur Kuijpers PHF Services

Een complexe ontwerpopgave met hoge kwaliteitseisen en een extreem korte bouwtijd: daarvoor zoek je het beste team in Nederland bij elkaar.

Voor de biofarmaceutische productiefaciliteit HALIX in Leiden won technisch dienstverlener Kuijpers de tender en koos het bedrijf voor een intensieve samenwerking met EGM. Paul Joosten van Kuijpers vertelt over het intensieve traject dat met de architecten en andere experts werd doorlopen om de nieuwbouw binnen twee jaar te ontwerpen en realiseren: ‘De klant heeft veel waar voor zijn geld gekregen.’

 

Begin 2018 kreeg technisch dienstverlener Kuijpers de opdracht van HALIX, onderdeel van HAL Allergy Group, om op het Leiden Bio Science Park een hoogwaardige biofarmaceutisch productiefaciliteit te maken om onderzoek van farmaceutische bedrijven te faciliteren: HALIX. Volgens een Design & Build contract werd Kuijpers de hoofdaannemer voor het project, gekozen op basis van kwaliteit, de aangetoonde expertise én het plan waarmee binnen een relatief korte tijd kon worden gebouwd. Paul Joosten is directeur van Kuijpers PHF Services, het bedrijfsonderdeel binnen Kuijpers dat is gespecialiseerd in cleanrooms en zogenoemde containments: ruimten waar hygiëne en veiligheid de belangrijkste criteria zijn. Vanaf het allereerste contact met HALIX was Joosten betrokken bij het project.

 

Heel benaderbaar

‘Binnen Kuijpers hebben we verschillende bedrijfsonderdelen die we kunnen inzetten voor dergelijke opgaven. Voor het samenstellen van de tender hebben we externe experts bij elkaar gezocht om gezamenlijk een voorstel naar de klant te maken, een consortium gevormd’, vertelt Joosten. ‘We zijn buiten de deur gaan kijken naar partijen waarmee we bekend en vertrouwd zijn. Bij onder andere het Reinier de Graaf Gasthuis werkten we eerder met EGM: een prettig bedrijf, dat onze visie deelt op het gebied van BIM en integraal ontwerpen. Heel goede architecten, een zeer professioneel bedrijf, maar toch heel benaderbaar. Je moet immers wel af en toe met elkaar een biertje kunnen drinken’, lacht de geboren Limburger.

 

Je moet immers wel af en toe met elkaar een biertje kunnen drinken

 

Complexe logistiek

Het consortium won de tender op basis van kwaliteit. ‘Heel prettig als een klant specifiek voor jou kiest op dergelijke gronden’, stelt Joosten vast. Voor Kuijpers was de aanbestedingsvorm (totale opdracht) en de opgave voor HALIX nieuw. Joosten: ‘HALIX is een Contract Development Manufacturing Organisation (CDMO) voor bedrijven in de geneesmiddelenindustrie. Er wordt gewerkt met levende organismen, zoals bijvoorbeeld eiwitten. De ruimten moeten voldoen aan eisen voor high containment, het bioveiligheidsniveau BSL en die van de GMP (good manufacturing practice) volgens de geneesmiddelenwet. Dat betekent dat elk proces volledig afgesloten wordt van de overige processen in het gebouw’, vertelt Joosten. De “aanvoer en afvoer” van materialen en mensen zijn gescheiden – een zogenoemde unidirectionele flow. Dat maakt de logistiek in het gebouw complex.

 

Ontworpen in 2018, gebouwd voor 2030

In de samenwerking met EGM hanteerde Kuijpers het zogenoemde Target Value Design Process. ‘Je wilt een robuust, hyper functioneel gebouw met een flexibele plattegrond. Bovendien wilde de klant anticiperen op groei. We kregen de opdracht voor een gebouw dat moest kunnen voldoen aan de eisen van 2030, maar gerealiseerd moest worden met het budget van 2018. Dat vraagt om een intensief en functioneel ontwerpproces.’ Joosten lacht: ‘Ik houd niet van verspilling, maar wel van kwaliteit: daarop zijn veel keuzes gebaseerd. Het gebouw is toekomstbestendig gemaakt, al is niet alles meteen uitgevoerd. De aansluitingen liggen klaar. We hebben een Total Concept of Controlled Environment opgeleverd, zoals we dat noemen. Dat is een concept waarin ik geloof.’

 

Verrassende vloerverdeling

Meestal bestaan cleanrooms uit een box-in-box constructie – vaak gemaakt in bestaande gebouwen. Voor HALIX was het mogelijk om het gebouw om de cleanrooms heen te bouwen. Dat bracht een verrassende lay-out voor de verdiepingsvloeren. Op de vrije vloervelden is de buitenste rand vrijgehouden voor een omloop. De productieruimten zijn gevormd met goeddeels transparante tussenwanden. Opvallend is de hoeveelheid daglicht die daardoor in de ruimten valt. ‘Dat daglicht is echt een geschenk’, zegt Joosten. ‘De omloop is een heel goede vondst van EGM, daar had ik als techneut nooit aan gedacht. Je hebt nu echt een gevel achter de gevel: via de omloop is het ook mogelijk om de ruimten aan nieuwe klanten te laten zien, zonder dat de processen worden verstoord. Hier kan je echt zien waarom we EGM aan boord hebben gehaald.’

 

De omloop is een heel goede vondst, daar had ik als techneut nooit aan gedacht

 

Parallelle processen

De ambitieuze planning was een andere uitdaging die het ontwerp- en bouwteam meekreeg. Voor het totale proces was minder dan twee jaar beschikbaar. Al vanaf het moment dat de tender werd gewonnen, is gewerkt aan teambuilding om het ontwerpproces op gang te brengen. ‘EGM was als eerste aan zet, om de bouwvergunning te bemachtigen zodat we konden starten met bouwen. Dat heeft het bureau fantastisch gedaan, door creatief mee te denken in het proces. Vervolgens zijn ze er met een team bovenop geknald om die eerste mijlpaal te halen. Daar is echt een enorme prestatie geleverd!’ Tijdens de bouw was er continu sprake van parallelle bouw- en ontwerpstromen. Joosten brengt opnieuw het Target Value Design Process ter sprake: ‘Je maakt een ontwerp dat voldoende is voor een bouwvergunning, maar dat op bepaalde punten nog moet worden uitgewerkt. Twee dagen na het binnenhalen van de vergunning zijn we gaan heien. De afbouw begon al terwijl de ruwbouw nog niet helemaal was opgeleverd. De eerste verdieping kon al heel snel in gebruik worden genomen. Dat was zonder een intensieve samenwerking nooit gelukt’, stelt Joosten.

 

Integrale kwaliteit

Juist omdat de kwaliteit van het gebouw zo hoog moest zijn om het te laten voldoen aan strikte eisen voor veiligheid en gezondheid, waren de experts – EGM, de verschillende teams binnen Kuijpers en nog een aantal andere externe specialisten – tijdens het ontwerpproces continu met elkaar in gesprek. Altijd onder de druk van die snelle opleverdatum. ‘Van zo’n integrale aanpak leer je ontzettend veel in een korte tijd. Soms leer je ook door dingen die niet goed gaan, dat is inherent aan de snelheid waarmee je ontwikkelt en bouwt. Als er bepaalde keuzes niet voldoende zijn onderzocht, dan is dat vrijwel altijd de consequentie van te weinig tijd. Dat moet je accepteren en weer verder gaan. Ik denk dat de klant heel veel waar voor zijn geld heeft gekregen.’

 

Meer architectuur

De klant heeft in ieder geval meer architectuur gekregen dan Joosten op voorhand had voorzien. ‘Wij werken in een wereld waarin je de hoogwaardige techniek niet mag zien, ondanks dat het zo belangrijk is. Als we werken met bestaande gebouwen, komt er ook weinig architectuur aan te pas. Dit project heeft me weer bevestigd hoe fascinerend en mooi het vak van architectuur is. Het gaat over daglicht, over details, over hoe je dingen maakt.’ En voor dit project was EGM precies de goede partner, zo stelt hij tevreden vast. ‘Met dit soort projecten wil je samenwerken met het beste bureau dat je kunt vinden.’

 

 

^{Voor de tender voor HALIX heeft Kuijpers een consortium gevormd met Du Prie Bouw & Ontwikkeling (bouwkundig aannemer), Cleanroom Combination Group (cleanrooms), IMd Raadgevende Ingenieurs (adviseurs constructie) en EGM architecten (architectenbureau).}

 

^{Caroline Kruit, journalist en uitgever, interviewde Paul in februari 2020}

^{Project: HALIX}

^{Beeld: Kuijpers}