Martin Fleer over stadhuis Hengelo

Begin 2020 was het zover. De ingebruikname van het nieuwe stadhuis Hengelo. De bekroning van een heel goede samenwerking, stelt opdrachtgever Martin Fleer van de gemeente Hengelo.

“Het stadskantoor maakte deel uit van een heel grote gebiedsontwikkeling met woningen, winkels en horeca in het centrum van Hengelo”, vertelt Fleer. “Die ontwikkeling liep flinke vertraging op door de economische crisis die in 2008 begon. In 2016 koppelde de gemeenteraad het nieuwe stadskantoor los van het grotere geheel: het moment dat we konden gaan bouwen.”

Tijdens de visiepresentatie gaf EGM architecten aan: ‘We gaan een Hengeloos gebouw neerzetten’. Toen al wisten we dat het goed zat

Partners vanaf het begin

Al die tijd lag het ontwerp van EGM op de plank te wachten op een go. Fleer: “Na het bestuurlijke besluit in 2009 was het ontwerp vrij snel gereed. Maar door de economische crisis was het allerminst zeker of het gebouw er ooit zou komen. Dat wachten duurde enkele jaren en al die tijd hadden we heel veel contact met Victor de Leeuw, de verantwoordelijk supervisor van EGM. Als de Hengelose gemeenteraad iets op de agenda had staan in relatie tot het gebouw, was hij er altijd bij. Vanaf het begin waren we echt partners.”

Ontzag voor monumentaal stadhuis

Dat begin was een opvallende visiepresentatie, weet Fleer. “De relatie met het bestaande monumentale stadhuis was voor de gemeente heel belangrijk bij de keuze van de architect. Dit imposante en dominante ontwerp van architect Berghoef is een van de iconen van de stad. Ik hoor het Victor nog zeggen, met ontzag ook: ‘Ik ga niet concurreren met een rijksmonument’. Zijn presentatie beloofde ons een Hengeloos gebouw, dat het bestaande stadhuis zou versterken. En dat er geen kunstwerk zou komen zoals een architect dat graag wil bouwen, ongeacht waar. Dat gaf vertrouwen.”

 

Schoonheid versus functionaliteit

In het ontwerpproces zit altijd een klassieke spanning tussen schoonheid en functionaliteit. Fleer: “We hebben veel van dit soort discussies gehad, maar daar zijn we altijd goed uitgekomen. Er was heel erg sprake van co-makership. Dat uit zich bijvoorbeeld ook in de materialisatie. De Hengelose binnenstad bestaat helemaal uit wederopbouwarchitectuur: heel veel steen. Die steen zie je ook terug in het ontwerp, met hier en daar een knipoog naar Twents cultureel erfgoed. Je ziet dat het nieuwe en oude gebouw familie van elkaar zijn. Er is echt een verbinding met de stad gemaakt. Ook kom je het stadskantoor nu binnen op een plek waar eerst een raam zat. Ik zou de architecten niet de kost willen geven die gewoon gaan zagen in de gevel om van twee gebouwen één te maken.”

 

Gebruikers denken mee

EGM tekende ook voor het interieurontwerp. Fleer: “Interieurarchitect Jeroen de Bruin verzamelde twee groepen van gebruikers om zich heen die met hem meedachten. Een groep richtte zich op functionaliteit, de ander op schoonheid. Er kwam een mooi proces op gang. Jeroen trok met de groepen de stad in. Niet alleen naar de binnenstad, maar ook daarbuiten. Wat maakt Hengelo nu Hengelo? Dat waren heel constructieve en leuke sessies, die het ontwerp hebben versterkt.” Ook speelde het interieurontwerp in op de wens van de gemeente om ontmoetingen tussen de verschillende domeinen te stimuleren. En de gebruikers wilden allesbehalve een kantoortuin. “En dat is het ook niet geworden”, benadrukt Fleer. “Het gebouw is vanbinnen open en transparant, wat uitnodigt om elkaar te ontmoeten. Er zijn geen vaste verdiepingen voor de verschillende domeinen, en er zijn alleen maar flexibele werkplekken. Ook is er volop gelegenheid voor informeel en alternatief overleg in huiskamersfeer.”

Ik zou de architecten niet de kost willen geven die gewoon gaan zagen in de gevel om van twee gebouwen één te maken

Geen wegwerpmeubelen

Het nieuwe stadskantoor voldoet aan alle duurzame innovaties die je van een eigentijds gebouw mag verwachten. Een belangrijk criterium bij de architectenselectie, aldus Fleer. “Op uitdrukkelijk verzoek van de ambtenaren is het nieuwe meubilair gericht op hergebruik. Als gemeente wilden we af van de wegwerpmaatschappij. Met Gispen als partner hebben we nu banken met zittingen van oude matrassen en kleerhangers die zijn gemaakt van onze oude bureaubladen.”

 

Kiezen voor duurzaamste oplossing

In het hele ontwerp - zowel architectuur als interieur - staan circulariteit en duurzaamheid centraal. Fleer: “Bij de materialisaties van het vaste interieur koos Jeroen telkens voor de duurzaamste oplossing. Zo zijn vaste balies, wanden en kasten gemaakt van snelgroeiend Nederlands populierenhout. Ook zijn de houtverbindingen niet gelijmd, maar is er gebruikgemaakt van mooie messing schroeven. Alle akoestische panelen zijn bekleed met vilt, gemaakt van petflessen. En in dat vilt zijn gestileerde afbeeldingen gestanst van Hengelose wijken. Zowel het exterieur als het interieur is het resultaat van echt partnership.”

 

 

_{Maud van Gennip, tekstschrijver en copywriter, interviewde Martin Fleer in juni 2020}

_{Project: Stadhuis Hengelo}