Jelle Bos Commandant CMH

Kapitein-ter-zee Jelle Bos was zeer aangenaam verrast toen hij het Centraal Militair Hospitaal (CMH) bij zijn aanstelling begin 2019 binnen liep. Hij maakte nog net de laatste loodjes mee van de grondige renovatie en uitbreiding van het ziekenhuis.

In het CMH, dat zich op de Uithof in Utrecht bevindt en direct is verbonden met UMC Utrecht, worden militairen gekeurd, behandeld en verpleegd. Leo Eikelboom was namens Defensie projectleider voor de renovatie die volgens een honderd-stappen-plan werd uitgevoerd om het gebouw in bedrijf te kunnen houden. ‘De eerste keer dat ik hier weer binnen liep, keek ik mijn ogen uit’, vertelt kapitein-ter-zee en arts Jelle Bos, sinds het begin van 2019 commandant van het CMH. Acht jaar geleden was hij zelf patiënt in het ziekenhuis, dat in 1991 door architectenbureau EGM werd ontworpen. In het afgelopen jaar onderging het gebouw een grondige renovatie en uitbreiding, ook weer naar ontwerp van EGM. ‘Nu trof ik een ander gebouw aan - heel gastvrij en een prachtige werkplek. Het gebouw is nu licht, ruim en overzichtelijk.'

 

Honderd stappen

Bij de start van het project lag er een honderd-stappen-plan: tijdens de verbouwing moest het CMH in bedrijf blijven. Ook voor de architecten was dit onderdeel van de opgave. Architect Eric Wendel: ‘In de basis is het CMH een tijdloos gebouw, dat goed is onderhouden. Het ziekenhuis als geheel moest mee in de tijd en met de nieuwe inzichten. En de uitstraling vond ik wat hard, door de vele tegeltjes en glazen bouwstenen.’ Er werd veel gebouwd in het weekend en de avonduren. De operatiekamer werd voor slechts zes weken “uitgehuisd”. Als de overlast teveel dreigde te worden, werd de bouw even stilgelegd. Eric Wendel: ‘Het stappenplan bleek de basis voor het plan voor de verbouwing en renovatie. Dit project was echt een samenwerking van zorg en bouw: de betrokken partijen kregen steeds meer begrip voor elkaar. De flexibele houding van de medewerkers van het CMH hielp zeker mee.’

 

Kernwaarden vanuit de organisatie

Vanuit de organisatie van het CMH werden voor de vernieuwing van het gebouw vijf kernwaarden benoemd: vertrouwen, helderheid, kameraadschap, natuur en hostmanship. Commandant Jelle Bos gaat meteen in op de laatste: ‘Hostmanship gaat verder dan gastvrijheid. Het betekent dat we de militairen die het CMH bezoeken begeleiden vanaf het moment dat ze hier binnen komen tot ze thuis weer over de drempel gaan. En niet alleen de militair, maar ook zijn of haar familie. Hostmanship houdt ook in dat je probeert om alle afspraken en processen zo efficiënt mogelijk in te passen. Daar moet een gebouw mede in faciliteren.’

 

Hostmanship houdt ook in dat je probeert om alle afspraken en processen zo efficiënt mogelijk in te passen. Daar moet een gebouw mede in faciliteren

 

‘De kernwaarden werden ontwikkeld in een werkgroep met collega’s van de verschillende krijgsmachtdelen’, vertelt projectleider Leo Eikelboom: ‘Daar komt bijvoorbeeld ook de kernwaarde “natuur” vandaan. De meeste militairen brengen veel tijd buiten door: in de lucht, het bos, het water of de duinen.’ Met de uitzichten naar buiten - het CMH is gelegen langs een groene strook in de Uithof - en de natuurlijke materialen in het interieur, is de kernwaarde natuur zichtbaar en voelbaar aanwezig. Eric Wendel vertaalde de kernwaarden naar het ontwerp: ‘Het begint al bij de entree. Die is nu statig, met een mooie trappartij en doorzicht naar de ruimte erachter en de receptie op de eerste verdieping. We hebben het atrium opengebroken en incisies gemaakt in de halfronde vleugel van het pand. Daardoor komt er nu veel daglicht in het gebouw. Het CMH heeft een nieuwe beleving en beeldtaal gekregen die aansluit bij de zorgverlening.’

 

Academische topzorg

Commandant Bos is blij met zijn nieuwe werkplek: ‘Net als in andere overheidsgebouwen, zijn we hier overgegaan op het Moderne werken, met flexplekken en alles wat daarbij komt. Dat is een cultuuromschakeling en heeft tijd nodig. Het helpt zeker om binnen een mooie, nieuwe omgeving daaraan te wennen.’ Maar het belangrijkste resultaat van het project ligt toch op een ander vlak, aldus de commandant: ‘De zorgplicht voor militairen is niet alleen verankerd in de grondwet, het is vooral ook een morele verplichting. Met dit gebouw kunnen wij -  in samenwerking met het UMCU - academische topzorg bieden aan militairen.’

 

 

^{Caroline Kruit, journalist en uitgever, interviewde Jelle in november 2019}

^{Project: Centraal Militair Hospitaal}

^{Beeld: defensie.nl}