Freek van Baarle over de nieuwbouw van de Ds. Abraham Hellenbroekschool
‘Voor de nieuwbouw van onze basisschool wilden we het beste van het beste’
“We wilden heel graag dit gebouw”, zegt Freek van Baarle, basisschooldirecteur van de Ds. Abraham Hellenbroekschool in Zwijndrecht. “Het ontwerp van EGM architecten was totaal anders dan de doorsnee scholen die nu nieuw gebouwd worden."
Renovatie van het oude schoolgebouw was niet zinvol. Er was een nieuw, duurzaam gebouw nodig voor de ruim 200 leerlingen van de reformatorische basisschool. “Het oude gebouw was een donker doolhof, een hokkerig geheel met lokalen en lange gangen zonder zichtpleinen”, vertelt Van Baarle. “Je moest op zes plekken staan, wilde je overzicht hebben. Onze wens was een transparant en licht gebouw, waarin kinderen makkelijk hun weg kunnen vinden en iedereen met elkaar verbonden is. We wilden het beste van het beste en het leukste van het leukste.”
Vier gebouwen ‘Rondom de Brink’
Van de gemeente Zwijndrecht kreeg de school de vrije hand, zolang de geldende BENG-norm maar werd gehaald. Van Baarle: “Het verrassende ontwerp van EGM bestond uit vier gebouwdelen, die uitkwamen op een groene binnentuin. Dit leek haaks te staan op ons uitgangspunt dat de school overzichtelijk, niet massaal en transparant moest zijn. Die wensen heeft de architect letterlijk uit elkaar getrokken, maar hij zorgde er wel voor dat het één gemeenschap bleef. Tegenwoordig zijn veel nieuwe scholen blokken, platte koeken. Onze school is opgezet als een dorpsgemeenschap, precies wat we wilden. Niet voor niets heet het concept ‘Rondom de Brink’. Deze opzet van een dorp geeft de kinderen geborgenheid. Je bent samen en bij elkaar betrokken, maar elke groep heeft wel zijn eigen plek, met ook een eigen kleur.”
De dorpse opzet met vier gebouwtjes geeft de kinderen een gevoel van geborgenheid
Niet verdrinken in massaliteit
Wat opvalt in het ontwerp is de afwezigheid van een grote centrale ontvangsthal of aula. Van Baarle: “Als de bel gaat en kinderen komen uit het klaslokaal, dan verdrinken ze op veel scholen direct in de massaliteit. Wij wilden kleinschaligheid. In dit gebouw zijn drie kleinere leerpleinen waar maximaal drie klassen tegelijk op uitkomen. Kinderen kunnen zo in alle rust hun jas en tas pakken. Een bewuste keus, die wel meer vierkante meters vraagt. Daarom is de multifunctionele kleutergymzaal ook geschikt voor bijvoorbeeld ouderavonden en bijeenkomsten. Al onze wensen zijn heel creatief opgelost. Dat er nu vier gebouwen staan, waarvan één met een verdieping, dat had niemand van tevoren kunnen bedenken.”
Zorgen voor de planeet
Aandacht voor duurzaamheid en circulariteit was in het ontwerp essentieel. Van Baarle: “Als school vinden wij het belangrijk om voor de natuur en de geschapen aarde te zorgen. Dat zit ook in ons lesprogramma. Zo hebben we lichtarmaturen, toiletpotten en pantrymeubels uit het oude gebouw hergebruikt. Want goede spullen gooi je niet weg. In dit gasloze gebouw zitten twee warmtepompen en liggen er ver over de honderd zonnepanelen op het dak. De luchtkwaliteit wordt onder andere met CO2-melders continu gemonitord en ingeregeld.” De dragende kolommen en spanten zijn van hout. Dat was goedkoper dan staal en ook duurzamer. En het zorgt voor een warme uitstraling en bovendien is er CO2 in opgeslagen. “Het hout dat overal terugkomt, vind ik heel mooi. Met een loop- en een zitgedeelte is de brede houten trap echt een eyecatcher.”
Met laarzen aan naar school
Op de Ds. Abraham Hellenbroekschool gaat duurzaamheid verder dan een energiezuinig en gezond gebouw. “Het terrein is met vijftig procent vergroend ten opzichte van de oude situatie. De architect heeft hierin ook een grote rol gespeeld. Zo spelen de kinderen tussen de bomen en struiken op een groen speelplein en helpen ze mee in de moestuin. De leerlingen komen nu zelfs met laarzen aan naar school. Na het buitenspelen gaan die uit en lopen ze rond op sokken. Dat vinden ze heerlijk op de vloerverwarming.”
Energie krijgen
De schooldirecteur is erg blij met het frisse, functionele en sfeervolle schoolgebouw. “Iedereen vindt dat ze hier heel lekker kunnen werken. Alles heeft een logische plek. En door de grote ramen en het open dakvenster is overal daglicht. Ook de nieuwe personeelskamer is huiselijk ingericht. Waar ik trots op ben? Op het hele proces, samen met het team en de architect. Het was een intensief proces, maar we kregen er heel veel energie van. Dat zegt alles.”
Maud van Gennip, tekstschrijver en copywriter, sprak met Freek van Baarle in december 2022
Project: Hellenbroekschool
