O|2 VU Amsterdam

Rationaliteit biedt ruimte aan creativiteit

Een kubus met een open hart. Zo valt het in aanbouw zijnde O|2 gebouw in Amsterdam te typeren. Een kubus met daaruit op twee hoeken grote volumes ‘geknipt’ en een groot centraal atrium dat voor nog meer daglicht in het gebouw zorgt. Of zoals Pieter Walraad van EGM architecten zegt: “Daglicht tot diep in het hart van het gebouw waar wetenschappers van VU, VUmc, UvA en het AMC samenwerken aan belangrijke maatschappelijke vraagstukken binnen Health & Life Sciences.” Het is nauwelijks voor te stellen dat dit spectaculaire, aan alle kanten ‘open’ gebouw grotendeels rationeel in prefab beton wordt opgetrokken.

Voor architect Pieter Walraad was het belangrijk om een gebouw vol wetenschappers en studentenniet als een gesloten, introvert bastion te ontwerpen, maar juist als een open en extravertehuisvesting zodat het onderzoek bij wijze van spreken naar buiten treedt. Conform de wensen vande opdrachtgever die volop verbinding met de overige campus nastreeft. Bovendien wil hij graageen gebouw waarin mensen elkaar ook buiten hun werkkamers ontmoeten. “De opzet is een ruimtelijk gebouw met veel daglicht. Een gebouw dat qua maatvoering maximaal op die locatie past, mooi in lijn en hoogte ligt met de andere gebouwen, en dat plaats biedt aan het ruime programma van eisen. Dit resulteerde in een efficiënte kubusvorm met een plattegrond van circa 50 x 60 meter en een hoogte van 58 meter (13 verdiepingen), even hoog als het naastgelegen Acta gebouw. Om die ruimtelijkheid te verkrijgen zijn op twee hoeken midden in het gebouw kruislings enorme inkepingen van 20 meter hoogte gemaakt. Zo ontstaat er een vrije doorsteek binnen de kubus. Ook via de glazen dakconstructie komt daglicht in het centrale atrium. Daar kunnen mensen op de zwevende terrassen elkaar ontmoeten en kennis uitwisselen.

 

De begane grond bevat publieke functies zoals winkels en een restaurant. Een voetgangersroute dwars door het gebouw verbindt deze functies met de parkeergarage en met de universiteitscampus. De plint van het gebouw is uitgevoerd in glas, zodat men door het gebouw heen kan kijken. Het O|2 gebouw heeft een open, sterk kloppend hart gekregen.” Het programma van eisen kon maximaal in het ontwerp worden verwezenlijkt, omdat naast de ruimtelijke component tevens sprake is van 35.000 vierkante meter vloeroppervlak voor kantoren en laboratoria. Daarbij zijn drager en (installatietechnische) inbouw gescheiden zodat aanpassingen in de toekomst eenvoudig realiseerbaar zijn. Pieter Walraad: “Het is een heel functioneel en flexibel ontwerp en tegelijkertijd een visueel opvallend pand met de nodige expressieve uitstraling. In feite heeft de rationaliteit ruimte gecreëerd voor de creativiteit. De rationaliteit zit onder meer in het kiezen van een kubusvorm en de bouwwijze in prefab beton met een hoge repetitiefactor.”

In fabriek oplossen

Walter van Adrichem van Royal HaskoningDHV, de ontwerpend constructeur, legt uit: “We hebben bij dit opvallend vormgegeven gebouw zoveel mogelijk voor prefab beton gekozen. Alleen voor sommige specials is voor andere oplossingen gekozen, zoals de hoge begane grond plint met in situ beton en de stalen mikadoachtige kolommen in de open hoeken. En de stalen V-constructies op de begane grond als overgang tussen het stramien van de parkeergarage en het stramien van het gebouw. De rest van de constructie is opgezet met dragende gevelelementen, een kolommen- en balkenstructuur en kanaalplaatvloeren. De meest economische oplossing met de hoogste bouwsnelheid. Je moet prefab benutten om eenvoudig te stapelen met simpele stekverbindingen. Geen ingewikkelde natte knopen of lasplaten. De complexiteit van een project moet je naar de fabriek brengen en het daar oplossen; niet op de bouwplaats. Zeker niet als je te maken hebt met een krappe bouwlocatie.